پس از اینکه سنگ قیمتی مورد نظر خود را تراش دادید و به شکل دلخواه گوهر خود رسیدید، هنگام شروع سنباده زنی قسمت های زبر است. به این مرحله در اصطلاح پیش پولیش می گویند. اگر از صفحه های الماس استفاده می کنید، این کار در چند مرحله انجام می شود. بطور معمول، از صفحه های الماسه به ترتیب 600، 600 و 1200 استفاده می کنیم. بعد از هر مرحله گوهرتان را بررسی کنید. مانند مرحله گذشته، به دنبال انحنای مناسب باشید. همچنین، سنگ را بررسی کنید تا مطمئن شوید که تمام خش های زبر مرحله قبل را برطرف کرده اید. این موضوع بسیار مهم است. اگر قبل از ورود به مرحله بعدی، تمام این خش ها را برطرف نکنید یک گوهر بی کیفیت خواهید داشت.
سطح گوهر باید به کاملا صاف و بدون هیچگونه خش قابل مشاهده ای باشد. هر زمان که برای داشتن پولیشی با کیفیت بالا دچار مشکل شدید، به مرحله پیش پولیش برگردید. سنگ های با سختی کم مانند لاجورد و اپال به آسانی با صفحه الماس خراشیده می شوند. به عنوان مثال ، صفحه الماس 1200 پیش پولیش خوبی برای عقیق است اما برای گوهرهای با سختی کم، به وسیله ای نرم تر احتیاج دارید.
پس از انجام مرحله پیش پولیش، وارد قسمت پولیش سنگ قیمتی می شویم. یک روش معمول که اکثر گوهرتراشان بکار می برند، استفاده از اکسید آلومینیوم است. این پر کاربرد ترین روش پولیش موجود می باشد. این روش، بیش از هر روش دیگر ، پولیشی سطح بالا روی بیشتر مواد بوجود می آورد.
برای سنگ های قیمتی خانواده کوارتز و همچنین اپال از پودر سریم اکساید می توانیم استفاده کنیم که نتیجه خوبی نیز خواهد. درمورد اپال باید بسیار مراقب بالا رفتن حرارت باشید. سنگ ها هنگام پولیش شدن به سرعت داغ می شوند و گرما ممکن است اپال را از بین ببرد. از طرف دیگر یشم برای پولیش شدن به مقدار زیادی گرما و اصطهکاک نیاز دارد که با استفاده از چرم یا نمد از اکسید کروم استفاده کنید.
یک روش دیگر در پولیش سنگ های کابوشن استفاده از پودر الماس است که می توان روی چرم یا پدهای ویژه استفاده کرد. با این حال، الماس هرگز محبوبیتی که در تراش فست دارد را میان کابوشن تراشان به دست نیاورده است. در مورد سنگ های قیمتی یاقوت سرخ و کبود نیز می توان از اکسید آلومینیوم استفاده کرد. اینها رایج ترین و مفیدترین روش های پولیش کردن هستند. با کمک این روش ها می توانید پولیشی آینه ای روی هر ماده ای به وجود بیاورید.
در پایان کار پولیش بار دیگر سنگ قیمتی خود را مورد بررسی قرار دهید. هر گونه خراش یا سوراخ میزان نوری که از سطح منعکس می شود را کاهش می دهد.
نکته دیگری که باید به آن دقت کرد، این است که نمای کار چه میزان یکدست می باشد. کابوشن باید یک انحنای یکدست نسبت به سطحش داشته و شکل آن باید تصویری آینه ای از سمتی به سمت دیگر باشد. هیچ منطقه ای نباید ضخیم تر از نقطه مقابلش بوده و برجستگی نباید وجود داشته باشد.
راه دیگر برای بررسی شک کابوشن سنگ قیمتی خود این است که گوهر را طوری نگه دارید که نور از سطح آن بازتاب شود. گوهر را حرکت دهید تا نور از بالای آن عبور کند. اگر سطح به طور صحیح تراش خورده باشد، شما دسته ای از نور منعکس شده را می بینید که به طور یکسان روی سطح می لغزند. در صورت وجود هر گونه بی نظمی، این دسته نور شروع به لغزش می کند. غالبا دلیل این امر وجود یک منطقه پهن در بالای سنگ قیمتی است.. وقتی از کنار به آن نگاه می کنیم، دیدن این مشکل سخت بنظر می آید اما هنگامی که نور از بالای آن می گذرد، آشکار خواهد شد. اگر از نزدیک نیز به سنگ قیمتی نگاه کنید، آن منطقه احتمالا پولیش خوبی نیز ندارد.
هنر تراش، به ویژه تراش کابوشن، فنی است که در کلاس های آموزش گوهرتراشی آریان گوهر رخشان زیر نظر اساتید مجرب این فن، می توانید بیاموزید.
ثبت نام کلاس های گوهرتراشی و گوهرشناسی
پس از آنکه سنگ مورد نظر خود را انتخاب کردید و آن را به قطعات کوچکتر تقسیم نموده و طرح بیضی را بر روی آن رسم نمودید،زمانتراش کابوشن سنگ قیمتی فرا می رسد. اگر با سنگی سخت، مثل یک تکه عقیق کار می کنید، با زبرترین چرخ و اگر روی ماده ای کوچک یا نرم کار مثل اپال یا فیروزه کار می کنید، با یکی از چرخ های نرم تر شروع نمایید.
قبل از شروع به تراش، دستگاه خود را بروی دور بالا بگذارید و چرخ انتخابی را به طور کامل مرطوب کنید. آب دو هدف مهم را عملی می کند. اول اینکه، به عنوان یک روان کننده عمل کرده و اصطکاک و حرارت را پایین نگه می دارد و دومین فایده آب این است که تراشه را بیرون می برد که با این کار مانع گرفتگی چرخ می شوند. هنگامیکه در حال تراش سنگ هستید، مهم است که از بخش یک چهارم پائینی چرخ استفاده نمایید. اگر روی قسمتی بالاتر از خط میانی کار کنید، سنگ از دستتان در می آید.
قسمت های اضافی کارتان را تراش دهید و آنها را خارج نمایید. برای اندازه گیری پیشرفت خود، از یک کولیس استفاده کنید. شابلون ها برای استفاده در کشیدن اشکال، فوق العاده هستند اما برای ابعاد، دقیق نمی باشند.کمی فضا برای مراحل باقی مانده خود نگه دارید. بر طبق اندازه کابوشن خود، ممکن است بخواهید به اندازه نیم میلی متر یا بیشتر فضا باقی بگذارید. این چیزی است که شما با تجربه کردن فرا می گیرید، زیرا این مقدار با توجه به سختی ماده و اندازه های گوهر، متفاوت است.
بعد از اینکه طرح را نسبتا ایجاد کردید زمان آن می رسد که اطراف سنگ بیضی را تراش دهید (همانند پوست کندن سیب) اطراف گوهر را با یک زاویه 45 درجه بصورت مورب بسایید. سپس یک دور مورب دیگر، تمام اطراف سنگ را در حدود 60 درجه بسایید و برخی از قسمت های تراش قبلی را باقی بگذارید. تراش اریب را تا زمانی که در مرکز به هم برسند، با زاویه هایی که در حال افزایش هستند، همچنان ادامه دهید.
در اولین نگاه، اگر مبتدی باشید، شاید بجز یک منطقه کوچک آنهم درست در مرکز سنگ ، به نظر برسد به طور کامل گنبدی نشده است. این به اندازه کافی خوب نیست. اگر حتی یک منطقه کوچک روی سنگتان داشته باشید که مسطح باشد و به درستی گنبدی شکل نشده باشد، سنگ قیمتی مورد نظر درست پولیش نخواهد شد. بدترین حالت ممکن وقتی است که این ناحیه قسمت بالای کار باشد، یعنی جائی که بیشتر از همه جلوی چشم است!
باید صبور باشید و کل سنگ را به طور یکسان به شکل گنبد، بتراشید. از هر دو سر و هر دو طرف به سنگ نگاه کنید. انحنای کار باید در هر جهت و در تمام بخش های رو به مرکز ، یکسان باشد. باید در هر مرحله این بررسی را انجام دهید اما به طور ویژه، این کار در اولین و زبرترین مرحله اهمیت دارد، زیرا هر گونه بی نظمی در این مرحله راحت تر از مراحل بعدی اصلاح می شود.
همانگونه که گوهر را شکل می دهید و قبل از آن که سنگ به شکل مخروطی تبدیل شود، یک بخش عمودی کوچک در دو طرف باقی بگذارید. یک تراش مورب خیلی کوچک هم روی لبه پائینی کمربند (girdle) کارتان نیاز دارید که این کار در مرحله سنباده زنی ظریف انجام می شود. این تراش مورب از ورقه شدن لبه جلوگیری کرده و در عین حال منطقه کوچکی هم برای اتصال باقی می گذارد.
کابوشن ها معمولا در یک رکابی که سنگ قیمتی را نگه می دارند، استفاده می شوند. این محل نگهداری نگین با یک نوار نازک فلزی، به قطعه اصلی متصل شده است. بنابراین به کمی فضا برای این اتصال نیاز دارید. نگین دان برای اینکه گوهر را به شکلی مطمئن نگه دارد، باید از روی انحنای سنگ به سمت داخل خم شود. این مراحل در مورد سنگ هایی با سختی کم مانند اپال به طور ویژه ای مهم است. اگر لبه تیزی روی کمربند باقی بگذارید، سنگ ممکن است هنگام محکم شدن روی نگین دان، ورقه شود یا ترک بردارد. هر چه کناره ها تیزتر باشند، سنگ محکم تر در جای خود می ماند.
ثبت نام کلاس های گوهرتراشی و گوهرشناسی
در این مقاله تصمیم داریم تکنیک شکل دهی یک سنگ قیمتی به صورت بیضی (oval) را معرفی کنیم. تراش بیضی شایع ترین شکل برای تراش کابوشن می باشد. ابتدا سنگ قیمتی خود را به تکه ای کوچک توسط اره مخصوص این کار، برش دهید. با قرار دادن یک قالب روی قطعه، کار خود را ادامه دهید. اگر مواد شما رنگ یکدستی دارد ، فقط به دنبال بزرگترین قطعه ای باشید که می توانید بتراشید. اما اگر الگوی خاصی دارد، به دنبال شکل و اندازه ای باشید که بیشترین جذابیت بصری را دارد.
همیشه لازم نیست از الگو استفاده کنیم. بعضی از سنگ های با ارزش، به ویژه اُپال، معمولا به منظور حفظ حداکثر وزن خود بدون قالب تراش می خورند. وقتی منطقه مورد نظرتان را انتخاب کردید، آن را برای تراش علامت بزنید. برای این کار یک قلم آلومینیوم ایده آل است. این قلم ها علامتی برجای می گذارند که مثل اثر مداد به راحتی از بین نمی رود. از طرف دیگر، بسیاری از سنگ های قیمتی هم جوهر مایع را به خود جذب می کنند. اکنون که طرح اولیه کابوشن خود را ریخته اید ، آن را اره کنید و مواد اضافی را تا حد ممکن بتراشید. تا زمانی که به این فرآیند عادت کنید، بهتر است با کمک قلم آلومینیوم و یک خط کش، خطوط راهنما را بکشید. در مقاله آینده روش انجام تراش کابوشن به شکل بیضی را به شما آموزش می دهیم.
ثبت نام کلاس های گوهرشناسی و گوهرتراشی
تامبل کردن فرآیندی ساده است که طی آن، سنگ های تراش نخورده در استوانه ای گردان که حاوی ساینده هاست، قرار می گیرند. در این روش به تدریج هر چه کار پیش می رود به منظور دستیابی به پولیش مناسب و مورد نظر، از ساینده های ظریف تری استفاده می کنیم. این فرآیند پولیش بسیار شبیه به چیزی است که در نهر یا ساحل برای سنگ ها اتفاق می افتد ، با این تفاوت که سطح پولیش بسیار بالاتر است. این ساده ترین و کم هزینه ترین مرحله گوهرتراشی است.
قبل از اقدام به تامبل کردن، به نکاتی باید توجه کنید. اولین مورد این است که برای اینکه عمل تامبل کردن اتفاق بیافتد، سنگ ها باید در اندازه های مختلف باشند. البته باید توجه داشت که اندازه آنها نباید از نصف قطر استوانه دستگاه تامبلر بزرگتر و همچنین کوچکترین اندازه سنگ نیز نباید کمتر از یک دهم اندازه بزرگترین سنگ داخل استوانه باشد. شما نمی توانید به سادگی چند قطعه بزرگ سنگ در استوانه تامبلر قرار دهید و انتظار داشته باشید که آنها به شکلی مطلوب بیرون بیایند.
نکته دوم که باید در نظر داشت این است که نباید تمامی سنگ هایی را که در اختیار دارید درون دستگاه تامبلر خود بریزید. خیلی بهتر است که سنگ ها در دو یا سه نوبت داخل دستگاه شوند.
نکته دیگر این است که به منظور جلوگیری از خراش سنگ های نرم تر توسط سنگ های راف سخت تر، تمام سنگ های داخل استوانه باید سختی یکسانی داشته باشند. اگر حتی یک سنگ داشته باشید که سخت تر از بقیه باشد، همان یک سنگ، سایر سنگ های داخل استوانه را خراش می دهد. البته، سنگ هایی که فقط برای پر کردن فضا استفاده می شوند، می توانند نرم تر از گوهرهایی باشند که شما می خواهید پولیش دهید. اندازه گیری سختی سنگ شاید دلهره آور به نظر برسد اما با ابزار ساده قابل انجام است. یک چاقوی جیبی، سختی معادل 6 تا 6.5 دارد؛ سختی سوهان به 7 نزدیکتر است. سختی سنگ های خود را توسط چاقو یا سوهان می توانید مورد آزمایش قرار داده و سختی آنها را با سختی شناخته شده گوهرهای معروف بسنجید.
آخرین نکته، توجه به مکان قرار دادن دستگاه تامبلر می باشد. این دستگاه ها پر سروصدا بوده و ممکن است روزها 24 ساعته کار بر روی گوهرها صورت گیرد تا فرآیند پولیش به کیفیت مطلوب برسد. شرکت های مختلف، دستگاه هایی با مشخصات ویژه تولید کرده اند اما همچنان این دستگاه ها پر سروصدا محسوب می شوند. شما می توانید با مراجعه به صفحه لوازم گوهرتراشی شرکت آرگو، دستگاه تامبلر مورد نیاز خود را از شرکت آریان گوهر رخشان تهیه نمایید.
ثبت نام کلاس های گوهرتراشی و گوهرشناسی
گوهرتراشی واژه ای می باشد که برای تراش و پرداخت (پولیش) سنگ ارائه شده است. این هنر گذشته ای درخشان دارد و قدمت آن به دوران انسان اولیه بازمی گردد؛ یعنی زمانی که برای ایجاد ابزار و سلاح از سنگ، هنر گوهرتراشی بکار برده می شد. با وجود آنکه گوهرتراشی در آن زمان عامل مهمی در کمک به انسان های اولیه برای شکار و زندگی بود، شواهد تاریخی نشان می دهد که سنگ ها برای ایجاد زیورآلات شخصی نیز مورد استفاده قرار می گرفتند. بدون در نظر گرفتن علت تراش و کنده کاری(کاروینگ) سنگ ، این کار به عنوان بخش مهمی از زندگی روزمره و فرهنگ تلقی می شد و همچنان نیز به همین صورت باقی مانده است.
در دهه ی 1950، گوهرتراشی تبدیل به یک محبوب قدیمی در ایالات متحده شد. علاقه رو به رشدی در مردم برای تراش و پولیش سنگ های قیمتی خودشان، وجود داشت. سپس این سنگ های تراش و پولیش خورده روی قطعاتی از جواهرات آماده، سوار می شدند و یا دور تا دور خانه شان به نمایش در می آمد. این موضوع به معرفی کلوپ های گوهرتراشی منجر شد. زمان گذشت و محبوبیت کلوپ ها، حداقل در آمریکا، کم و کمتر شد. هنوز هم تعدادی از جلسات کلوپ های گوهرتراشی در استرالیا - که این سرگرمی در آنها همچنان مثل همیشه محبوب باقی مانده است- وجود دارد.
تکنیک ها و سبک های مختلف بسیاری هستند که در گوهرتراشی مورد استفاده قرار می گیرند. اول مرحله آموزش گوهرتراشی تامبل کردن (Tumbling) است.
این روش گوهرتراشی، یک روش ساده بوده و هزینه زیادی ندارد. تامبل کردن جائی است که در آن سنگ تراش نخورده (راف) در یک ظرف استوانه ای گردان قرار می گیرد. در داخل ظرف ساینده هایی وجود دارند. این فرآیند با ساینده هایی که ظریف تر می شوند ادامه پیدا می کند، تا زمانی که سنگ، پولیش شده به نظر برسد.
از بین تمام تکنیک های گوهرتراشی، تراش کابوشن رایج ترین تکنیک است. Cabs یا کابوشن ها (cabochons)، سنگ هایی هستند که کف تختی دارند اما قسمت بالای آنها خمیده است. این امر ، نسبت به تامبلینگ، مستلزم درجه بیشتری از تلاش است و به تجهیزات زیادتری نیاز دارد.
پس از انتخاب سطح جذابی که برای محصول نهایی نیاز دارید، سنگ برای اولین بار تراش می خورد. سپس برای دستیابی به شکل دلخواه، به یک خرد کن (grinder) نیاز دارید. قسمت صاف بالای کابوشن شما با استفاده از اندازه های متغیر درجه های زبری دیسک چرخ الماس متصل به یک دستگاه گوهرتراشی، تولید می شود. درجه زبری دیسک الماس ، سنگ شما را به آن میزان سنباده می زند و پولیش می کند تا زمانی که اثری گنبد مانند تشکیل شود. در نهایت، سنگ ها با مقدار کمی از خمیر الماس روی نمد نرم پولیش، صیقل می خورند. این کار را باید تا زمانیکه به یک سطح صاف آیینه ای رسیده و بتوانید صورت خود را در سنگ مشاهده کنید، ادامه دهید.
تراش مهندسی (Faceting)تراش مهندسی یکی دیگر از گام هائی ست که برای گوهرتراشی برمی داریم. بسیاری از علاقه مندان گوهرتراشی که در کار تراش زاویه دار هستند، معمولا این کار را به طور نیمه حرفه ای یا نیمه وقت انجام می دهند. فست کردن(facet) یک گوهر یعنی تشکیل سطوح صاف و هندسی کوچک، مثل آنچه که احتمالا رویالماس ها دیده اید. Faceting درخشش سنگ را نشان می دهد و به همین دلیل معمولا روی سنگ های شفاف صورت می گیرد.
پس از تراش مهندسی، تراش هنری (Carving ) یکی دیگر از گام هاست که فرآیندی دشوار بوده و برای گرفتن بهترین نتیجه از این فرآیند، نیاز به مهارت زیاد، صبر و استعداد داریم. یک نوع از کاروینگ Cameo یا برجسته کاری است. برای انجام چنین کار دقیقی، اغلب ابزار دندانپزشکی الماس استفاده می شوند.
اگر می خواهید گوهری را سوراخ کنید، باید از مته های هسته الماس کوچک به همراه مقدار زیادی آب، سرعت کم و فشار پائین استفاده نمایید. علامت های کوچک و یا خراش های اطراف ورودی و شکاف سوراخ ها را می توان دوباره با خمیر الماس یا سنباده لاستیکی سیلیکون پولیش داد تا محصول نهایی مورد نظر را به دست آورد.
